علت گردن درد و درمان آن
احساس درد در سمت راست یا چپ گردن در میان مردم امری رایج است. در اغلب موارد درد در اثر کشیدگی ماهیچه‌ها یا دیگر عوامل بی‌خطر بروز می‌کند. اغلب افراد می‌توانند با استفاده از روش‌های درمانی خانگی و داروها این دردها را مداوا کنند. اما در هر صورت برای دردهای شدید و طولانی مدت بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
گردن یکی از بخشهای حیاتی بدن انسان است که از مهره‌های ستون فقرات، ماهیچه‌ها و دیگر بافت‌ها تشکیل شده است. برخلاف دیگر بخشهای حیاتی بدن گردن در معرض و خطر آسیب دیدگی قرار دارد. گردن همچنین مستعد در معرض فشار قرار گرفتن است زیرا مردم بصورت پیوست و در طول روز آنرا حرکت می‌دهند. همچنین بروز درد در محل‌های اتصال گردن مانند شانه‌ها، کمر، فک و سر امری رایج است.
در این مقاله دلایل رایج درد در سمت راست و چپ گردن و همچنین روش‌های درمانی و زمان مراجعه به پزشک، توضیح داده می‌شود.
عموما برای دردها و ناراحتی‌های متوسط نیازی به مراجعه به پزشک نیست. مصرف داروهای بدون نسخه و حرکت آرام در طول روز معمولا به کاهش درد کمک می‌کند. اگر درد شدید یا ماندگار شد یا علائم دیگر پدیدار شدند، توصیه می‌شود به یک مرکز درمانی مراجعه کنید. پزشک می‌تواند مشخص کند که آسیب دیدگی شدیدتر یا دیگر مشکلات پزشکی که نیازمند درمان هستند، وجود دارد یا نه. آنها همچنین می‌توانند درمانهای قویتری را برای کاهش درد تجویز کنند.
ستون فقرات ناحیه گردن
گردن بخشی از یک ستون انعطافپذیر بنام ستون فقرات است که در طول بیشتر قسمت‌های بدن امتداد یافته است. ستون فقرات گردنی (ناحیه گردن) از ۷ قطعه استخوان (مهرهای c1-c7) تشکیل شده است که به کمک دیسک‌های درون مهرهای از یکدیگر جدا شده‌اند. این دیسکها سبب می‌شوند که ستون فقرات آزادانه به اطراف حرکت کند و در خلال انجام فعالیتهای مختلف شوکهای ناگهانی را جذب می‌کنند.
قسمت پشتی بدنه هر یک از این مهره‌ها داری قوسی است که از اتصال آنها به یکدیگر در امتداد کمر یک شکاف طولی و پیوسته ایجاد می‌شود. این فضا که کانال نخاعی نامیده می‌شود، ناحیه‌ای است که نخاع و رشته‌های عصبی از درون آن عبور می‌کنند. نخاع درون مایعی قرار دارد که به آن مایع نخاعی (CSF) گفته می‌شود و اطراف آن توسطه لایه‌های محافظ که مننژ نامیده می‌شوند (ماده دورا، ماده آراکنوئید و ماده پیا) احاطه شده است.
در هر سطح از مهره‌ها، یک جفت عصب نخاعی از میان حفره‌های کوچکی به نام فورامینا (یکی در سمت راست و یکی در سمت چپ) خارج می‌شود. این عصب‌ها مسئول ماهیچه‌ها، پوست و بافت‌های بدن هستند بنابراین حس و حرکت را برای تمام بخشهای بدن تامین می‌کنند. نخاع ظریف و عصب‌هاییش، توسط ماهیچه‌های قوی و رباط‌هایی که به مهره‌ها متصلند مورد محافظت بیشتر قرار می‌گیرند.
علت دردهای ناشی از بیماری گردنی
بیماری های گردن
افرادی که گردن درد دارند ممکن است به متخصص جراح مغز و اعصاب مراجعه کنند زیرا در این افراد در ناحیه گردن یا شانه‌ها درد و در بازوها احساس بی‌حسی یا مور مور شدن وجود دارد. همچنین ممکن است این بیماران ضعف در بازوان یا دست‌ها را نیز تجربه کنند.
گردن درد ممکن است ناشی از فساد دیسک، باریک شدگی کانال نخاعی، آرتریت‌ها و در موارد نادر سرطان یا مننژیت باشد. برای مشکلات جدی گردن می‌بایست با یک پزشک و در اغلب موارد یک متخصص مانند متخصص مغز و اعصاب، مشورت کرد تا تشخیص دقیق و درمان صحیح انجام شود.
تنگی مجرای گردن
تنگی مجرای گردن زمانی روی می‌دهد که کانال نخاعی باریک می‌شود و به نخاع فشار وارد می‌کند. این مشکل اغلب در اثر بالا رفت سن روی می‌دهد. دیسک‌های درون ستون فقرات که جدا کننده و تکیه‌گاه مهره‌ها هستند ممکن است خشک شوند. در نتیجه فاصله بین مهره‌ها کم می‌شود و دیسکها توانایی خود در جذب شوک‌ها را از دست می‌دهند. در همان زمان ضخامت و انعطاف‌پذیری استخوان‌ها و رباط‌هایی که شکل دهنده ستون فقرات هستند کم می‌شود. این تغییرات منجر به باریک شدن کانال نخاعی می‌شود. بعلاوه، تغییرات مخربی که با تنگی مجرای گردن همراه است می‌تواند از طریق مشارکت در رشد زائده‌های استخوانی که بر ریشه اعصاب فشار وارد می‌کنند، روی مهره‌ها تاثیر بگذارد. تنگی متوسط را می‌توان با روش‌های غیر تهاجمی تا زمانی که گردن درد کاهش یابد، به مرور زمان درمان کرد. تنگی شدید نیازمند مراجعه به متخصص مغز و اعصاب است.
آسیب دیدگی‌های گردن
آسیب دیدگی‌های گردن ممکن است در اثر حوادث وسایل نقلیه موتوری، دیگر حوادث آسیب‌زا یا ورزش روی دهند. علائم این آسیب دیدگی‌ها مشتمل است بر سفتی گردن، احساس درد در شانه و بازو، سردرد، درد در صورت و سرگیجه. درد ناشی از حوادث وسایل نقلیله موتوری ممکن است در اثر پارگی ماهیچه‌ها یا آسیب دیدگی مفاصل بین مهره‌ها باشد. از دیگر دلایل بروز درد می‌توان به پارگی رباط یا آسیب دیدگی دیسک اشاره کرد. درمانهای مراقبتی اینگونه آسیب دیدگی‌ها عبارتند از داروهای مسکن، استراحت، کاهش فعالیتهای فیزیکی و فیزیوتراپی.
قرار گرفتن بدن در وضعت بد هنگام خواب
بیدار شدن از خواب به همراه احساس درد در ناحیه شانه‌ها، کمر و گردن امری رایج است. وضعیت بدن در هنگام خواب که فرد به آن عادت کرده، تعداد بالش‌هایی که فرد استفاده می‌کند و سفتی تشک همگی عواملی هستند که می‌توانند بر احساس شما هنگام بیدار شدن از خواب تاثیر بگذارند. به خواب رفتن در حالی که محافظی برای سر قرار نداده‌اید یا گردن‌تان از حالت طبیعی خارج است، احتمال بیدار شدن با گردن درد را افزایش می‌دهد.
گردن دردهای نامشخص
در برخی موارد تشخیص علت دقیق گردن درد مشکل است.
گردن درد بدون دلیل مشخص اغلب در نتیجه رگ به رگ یا پاره شدگی‌های خفیف روی می‌دهد. بروز این دردها در ناحیه گردن امری رایج است.
گاهی اوقات درد در اثر قرار وضعیت بد بدن بروز می‌کند. قرار گرفتن گردن خارج از حالت عادی به مدت طولانی سبب وارد آمدن فشار به ماهیچه‌ها می‌شود.
این امر به ویژه در زمانی که شخص در محل کار خود به مدت چندین ساعت در روز به سمت جلو خم شده، صادق است.
اضطراب و تشویش
اضطراب ممکن است سبب سفت شدن ماهیچه‌ها شود. اغلب افراد در مورد تحت تنش قرار دادن گردن و کمر خود سخن می‌گویند و اگر این فشار بیش از حد باشد ممکن است سبب احساس درد شود.
تورتیکولیس ناگهانی یا حاد
تورتیکولیس یک مشکل پزشکی است که در آن سر به یک سمت پیچ می‌خورد. تلاش برای صاف کردن سر می‌تواند خیلی دردناک باشد. دلیل بروی تورتیکولیس همیشه قابل شناسایی نیست.
پزشکان حدس می‌زنند که این مشکل در اثر کشیدگی ماهیچه‌ها یا رباط‌ها در گردن روی می‌دهد.هر چند که قرار دادن گردن در معرض سرمای شدید به مدت طولانی نیز می‌تواند سببر بروز آن گردد.
تورتیکولیس اغلب شب هنگام روی می‌دهد به این معنی که فرد هنگام رفتن به رختخواب هیچ علائمی ندارد اما صبح که از خواب بیدار می‌شود نمی‌تواند گردن خود را حرکت دهد. در اغلب موارد درد بعد از چند روز از بین می‌رود حرکت گردن به حالت طبیعی باز می‌گردد. گاهی اوقات تورتیکولیس یکی از علائم وجود مشکلات شدیدتر در بافت‌های گردن است. برخی دلایلی که در پس بروز تورتیکولیس ممکن است وجود داشته باشد عبارتند از تومورها، عفونت و عوارض جانبی مصرف داروها.
آسیب دیدگی پلکسی بازویی
اگر اعصابی که نخاع را به دست‌ها متصل می‌کنند تخریب شود، ممکن است سبب ایجاد گردن درد شوند. پلکسی‌های بازویی به گروهی از اعصاب گفته می‌شود که نخاع گردنی را به دست‌ها متصل می‌کند.
اگر یک آسیب دیدگی در گردن روی پلکسی‌های بازویی تاثیر بگذارد، درد در دست‌ها نیز ممکن است احساس شود. دلیل رایجی که سبب آسیب دیدگی پلکسی بازویی می‌شود عبارت است از ضربه ناشی از فشار مستقیم که می‌تواند در اثر حوادث ورزشی یا رانندگی باشد.
تکان شدید و ناگهانی یا شلاق مانند گردن
حرکت شلاقی به آسیب دیدگی در ناحیه گردن گفته می‌شود که در آن سر به خیلی سریع به سمت جلو و سپس عقب حرکت می‌کند. این حرکت مانند حرکت شلاق است. مردم تصور می‌کند این حرکت تنها در اثر حوادث رانندگی روی می‌دهد درحالیکه ممکن است در اثر حوادث ورزشی یا دیگر حرکات ناگهان نیز روی دهد.
رادیکلوپاتی گردنی
رادیکلوپاتی گردنی که اغلب افراد به آن نیشگون عصبی می‌گویند، زمانی روی می‌دهد که تحریکات عصبی که از نخاع گردنی منشاء می‌گیرد به سمت بازوها انتشار یابد.
هرچند این مشکل سبب گردن درد می‌شود، علائم اولیه آن مشتمل است بر:
- بی‌حسی در بازوها
- درد و احساس سوزن سوزن شدن در بازوها
- درد یا ضعف در بخشی از باوزها
- دو دلیل عمده بروز رایکلوپاتی گردنی، اسپوندلوز یا آرتریت گردنی و افتادگی دیسک می‌باشند.
دلایلی که به ندرت سبب گردن درد می‌شوند
دلایل وجود دارند که کمتر سبب بروز گردن درد می‌شوند و ممکن است گردن درد شدید ایجاد کنند. این عوامل عبارتند از:
آرتریت روماتوئید
سرطان
آسیب دیدگی اعصاب، مهره‌ها یا نخاع
عفونت
اختلالات استخوانی
تشخیص درد و بیماریهای گردنی
متخصص مغز واعصاب بر مبنای این موارد تشخیص را انجام می‌دهد: سوابق پزشکی بیمار، یک تست فیزیکی و در صورت نیاز نتایج مطالعات تشخیصی. برخی بیماران بصورت سنتی درمان می‌شوند و سپس اگر فیزیوتراپی و داروها موثر نبودند با روش‌های تصویر برداری کار تشخیص انجام می‌شود. این آزمایشات عبارتند از:
- سی تی اسکن
- دیسکوگرافی
- الکترومیوگرافی (EMG)
- مطالعات عصب شناسی (NCS)
- ام آر آی
- میلئوگرام
- بلاک کردن ریشه عصب
- اشعه ایکس
- شیوه‌های درمان سنتی (بدون نیاز به جراحی)
- درمان بیماری های گردن بدون جراحی
تعیین روش درمان عمدتا بستگی دارد به محل و علت تحریک شدن ریشه عصب. اگر چه گردن درد می‌تواند کاملا ناتوان کننده و دردناک باشد، کنترل بدون جراحی آن می‌تواند برخی علائم آن را کاهش دهد.
پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش درد یا التهاب و رها سازی ماهیچه‌ها تجویز کند تا با این کار برای درمان فرصت فراهم شود.
کاهش فعالیتهای فیزیکی یا پوشیدن گردن بند طبی ممکن است سبب پشتیبانی از ستون فقرات، کاهش حرکت و کاهش درد و تحریکات عصبی شود.
تزریق کورتیکواستروئید به نقاط تحریک می‌تواند موقتا درد را از بین ببرد.
گاهگاهی استروئیدهای اپیدورال ممکن است پیشنهاد شود. درمانهای سنتی ممکن است بیشاز ۶ یا هشت هفته ادامه داشته باشد.
اگر بیمار احساس ضعف یا بی‌حسی در بازوها یا پاها داشته باشد، به دنبال توصیه‌های پزشکی باشید. اگر بیمار هرگونه تروما داشته باشد و حالا گردن درد به همراه ضعف و بی‌حسی را تجربه می‌کند، بای جراح مشورت کنید.
در چه صورت جراحی برای بیماری های مربوط به گردن لازم است؟
جراحیهای مختلفی برای درمان اخلالات ستون فقرات گردنی وجود دارد. عواملی که تعیین کننده نوع جراحی مورد نیاز برای رفع این مشکل هستند عبارتند از مشخصات بیماری دیسک و وجود یا عدم وجود فشار بر نخاع یا ریشه‌های اعصاب نخاعی. دیگر عوامل مشتملند بر سن، بیمار چه مدت دچار این اختلالات بوده است، دیگر مشکلات پزشکی و آیا بیمار سابقه جراحی ستون فقرات گردنی داشته است یا نه.
وقتی درمانهای سنتی برای رفع گردن درد موثر نباشد، ممکن است جراحی لازم شود. بیمار اگر شرایط زیر را داشته باشد برای جراحی مناسب است:
- درمانهای سنتی جوابگو نباشند
- بیمار شاهد پیشرفت علائم عصبی بیماری و درگیر شدن بازوها و پاهای خود باشد.
- بیمار در حفظ تعادل و راه رفتن دچار مشکل شود
- بیمار غیر از این مشکل، از سلامتی برخوردار باشد.
اعمال جراحی زیادی وجود دارند که می‌توانند برای رفع این مشکل مفید باشند، اینکه کدام یک برای انجام انتخاب شود بستگی به شدت مورد بیماری دارد. در مورد درصد کمی از بیماران، بدلیل وجود ناپایداری ستون فقرات لازم است ادغام مهره‌ها انجام شود و این تصمیمی است که عموما قبل از جراحی باید گرفته شود. عمل ادغام مهره‌ها عملی است که در آن تعداد دو یا بیشتر مهره به صورت یک مهره واحد با هم ادغام می‌شوند. تجهیزات مختلفی (مانند پیچ‌ها یا پلیت‌ها) ممکن است برای انجام ادغام و پشتیبانی از نواحی ناپایدار ستون فقرات در منطقه گردن، مورد استفاده قرار گیرد. این جراحی ممکن است به پایداری و استحکام ستون فقرات کمک کند و به این ترتیب سبب کاهش دردهای شدید و مزمن گردن شود.
اگر بیمار دخانیات مصرف می‌کنند، باید آن را ترک کنند. مصرف دخانیات سبب از بین رفتن ساختار و معماری ستون فقرات کاهش سرعت بهبود آن می‌شود. اگر وزن شما زیاد است، باید سعی کنید که آن را کاهش دهید. ثابت شده که مصرف دخانیات و چاقی بر نتیجه انجام جراحی ادغام مهره‌ها، تاثیر منفی دارد.
همیشه باید مزایای انجم جراحی در مقایسه با خطرات آن سنجیده شود. اگرچه در بیشتر مواردی که بیماران برای درمان گردن درد اقدام به جراحی کرده‌اند، کاهش معنی‌دار درد بعد از جراحی گزارش شده است، اما هیچ تضمینی برای موثر بودن این جراحی برای همه افراد موجود ندارد.
پیشگیری و درمانهای خانگی
- کشیدن و تمرینات ورزشی گردن ممکن است به کاهش درد کمک کند.
- وقتی میزان گردن درد متوسط باشد، معمولا امکان درمان خانگی آن وجود دارد. در برخی موارد گردن درد سریعا و ظرف مدت چند روز از بین می‌رود اما برخی دیگر به چند هفته زمان برای برطرف شدن کامل نیاز دارند.
- فرد ممکن است تمایل داشته باشد که قبل از مراجعه به پزشک، از درمانهای خانگی استفاده کند. این افراد می‌توانند از روش‌های زیر برای این منظور استفاده کنند:
- بکار بردن گرما با استفاده از پدهای گرم، حمام یا حوله گرم و مرطوب
- ماساژ و دستکاری گردن
- کشیدن گردن
- کاهش اضطراب
- استفاده از یخ در ناحیه مفاصل
- تمرین قرار دادن بدن در حالت فیزیکی مناسب هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن
- خوابیدن در وضعیتی که به گردن فشار نیاید
- انجام تمریناتی که به استحکام گردن کمک می‌کندبا این حال درمانهای خانگی ممکن است نتوانند به کاهش درد کمک کنند. برخی افراد برای خلاص شدن از درد گردن به اقدامات پزشکی نیاز دارند. درمان دقیق به این بستگی دارد که مشکلات پزشکی دیگر در پس این دردهای ظاهری وجود دارد یا نه.
بدون دیدگاه