آرتروز مچ دست یا استئوآرتریت
استئوآرتریت یا آرتروز مچ دست که به آن ساییدگی مچ دست نیز گفته می‌شود، یک بیماری تحلیل برنده مفصل است که ممکن است در هر یک از مفاصل بدن، از جمله در دستان ایجاد شود. با این حال باید توجه داشت که احتمال درگیری مفاصل اندام‌های فوقانی مانند مچ دست، به آرتروز، نسبت به مفاصل اندام‌های تحتانی کمتر است، زیرا مفاصل اندام‌های تحتانی نقش بیشتری در تحمل وزن بدن داشته و با احتمال بیشتری به استئوآرتریت دچار می‌شوند. همچنین دقت کنید علاوه بر آرتروز مچ دست، مفاصل دیگر دست نیز ممکن است درگیر استئوآرتریت شوند:
- مفصل میان انگشت شست و مچ دست
- نوک انگشتان، مفاصل DIP
- بندهای میانی انگشتان یا PIP
به علاوه ممکن است چند مفصل مختلف بدن، همزمان درگیر این بیماری باشند. در ادامه به علایم آرتروز مچ دست، علل و روش‌های درمان آن بیشتر می‌پردازیم.
آرتروز مچ دست چیست؟
وظیفه غضروف‌ها در مفاصل، کاهش اصطکاک، کمک به لغزندگی و حرکت استخوان‌ها و همچنین جلوگیری از ساییدگی استخوان‌ها بر روی هم در هنگام حرکات مفصل است. هنگامی که مفصلی درگیر استئوآرتریت می‌شود، غضروف میان استخوان‌ها در مفاصل تحلیل می‌رود. در نتیجه در هنگام حرکات مفصل، استخوان‌ها بهم ساییده می‌شوند. ساییدگی استخوان مچ دست و از بین رفتن غضروف مفصلی در اثر استئوآرتریت باعث ایجاد التهاب، درد و سفتی می‌شود.
علل آرتروز مچ دست
استئوآرتریت یا آرتروز مچ دست، یک بیماری تحلیل برنده است که باعث تخریب تدریجی غضروف مفصلی می‌شود. در نتیجه استخوان‌ها پوشش محافظ خود را که باعث جلوگیری از تماس مستقیم و ساییدگی آن‌ها روی هم می‌شود، از دست می‌دهند. یکی از دلایل ایجاد آرتروز در مچ دست، آسیب‌ها و صدمات وارد شده به مچ، از جمله کشیدگی‌ها و شکستگی‌ها هستند. این صدمات، ممکن است باعث تغییر آناتومی طبیعی مچ دست شده و ریسک ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
ساییدگی مچ دست
همچنین این صدمات ممکن است باعث تأثیر بر غضروف مفصلی شده و حتی در مواردی ممکن است، باعث کنده شدن غضروف از انتهای استخوان شوند. این بیماری اغلب پس از شکستگی‌ها و ضربه‌های مختلف، مانند شکستگی انتهای استخوان رادیوس، شکستگی استخوان اسکافوئید، نکروز آواسکولار استخوان اولنا که بیماری کین باخ نیز نامیده می‌شود، و همچنین جوش نخوردن استخوان اسکافوئید پس از شکستگی ایجاد می‌شود. علائم ناشی از استئوآرتریت، در بیشتر مواقع چندین سال پس از ایجاد بیماری بروز پیدا می‌کنند. برخی از ریسک فاکتورهای خاص، احتمال ابتلا به آرتروز مچ دست را افزایش می‌دهند، از این عوامل خطر، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های درگیر کننده مفصل مچ دست
- افزایش سن
- حرفه‌ای که نیاز به کار زیادی با دست داشته باشد
- سابقه صدمه و آسیب به مچ دست
آرتروز مچ دست در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود، همچنین، افرادی که با نقایص مادرزادی مربوط به بیماری‌های غضروف و مفاصل متولد می‌شوند، در ریسک بالاتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند.
علائم آرتروز مفصل مچ دست
علائم ناشی از آرتروز مچ دست، در هر فرد متفاوت بوده و به عواملی مانند آسیب خاص ناشی از حرکاتی که فرد انجام می‌دهد، بستگی دارد. در ادامه علائم شایع ناشی از آرتروز مفصل مچ دست را شرح می‌دهیم:
- درد در هنگام استفاده از دست و حرکات مچ دست
- سفتی مفصلی که به خصوص صبح‌ها در هنگام بیدار شدن از خواب واضح‌تر است
- سختی در حرکات انگشتان
- ضعیف شدن دست و کاهش قدرت مشت کردن
- تورم در اطراف بندهای انگشتان
- کاهش دامنه حرکت
- شنیده شدن صدا در هنگام حرکت دادن مچ دست
- جمع شدن مایع در اطراف مچ دست
یکی از علائم ناشی از استئوآرتریت، تشکیل خارهای استخوانی متصل به مفصل و یا ضخیم‌شدگی کپسول مفصلی است.
تشخیص آرتروز مچ دست
تشخیص آرتروز مچ دست با شرح حال و معاینه فیزیکی آغاز می‌شود. مهم‌ترین نکته در شرح‌حال، سابقه آسیب‌ها و صدمات قبلی به مچ دست است. زیرا این صدمات و آسیب‌ها، مهم‌ترین ریسک فاکتورها در ابتلا به آرتروز مچ دست هستند. پس از گرفتن شرح حال، پزشک حرکات مچ دست، شکل طبیعی و وجود یا عدم وجود درد در هنگام انجام حرکات فعال و غیرفعال را بررسی می‌کند. همچنین پزشک برای تشخیص آرتروز و بررسی میزان آسیب وارد شده به مفصل و همچنین برای پیگیری روند بهبودی در آینده، عکس رادیوگرافی مچ را درخواست می‌کند.
ساییدگی استخوان مچ دست
به علاوه برای رد سایر علل آرتریت، پزشک درخواست یک آزمایش خون خواهد داد. یکی از بیماری‌هایی که باعث ایجاد علائم مشابه در مفصل مچ دست می‌شود، آرتریت روماتوئید است. در این بیماری برخی از فاکتورهای مشخص در خون افزایش پیدا می‌کنند که از آن‌ها برای افتراق این بیماری از آرتروز، استفاده می‌شود. در موارد اندکی نیز ممکن است نیاز به انجام MRI برای بررسی دقیق‌تر استخوان‌ها و بافت نرم باشد. برخی از پزشکان بررسی کامل مایع مفصلی را نیز برای یافتن نشانه‌های التهاب در مفاصل مچ دست درخواست می‌کنند. آنالیز مایع مفصلی، به افتراق آرتروز مچ دست از بیماری‌های ناشی از رسوب کریستال‌های مختلف در مفصل، مانند بیماری نقرس، کمک می‌کند.
راه‌های درمان آرتروز مچ دست
برای درمان آرتروز مچ دست، روش‌های غیر جراحی و در صورت نیاز، روش‌های مختلف جراحی، در دسترس است:
داروها: می‌توان از داروهای مسکن و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، برای کاهش التهاب و درد استفاده کرد. علاوه بر فرم خوراکی، می‌توان از فرم‌های موضعی NSAIDs ها، مانند ژل دیکلوفناک نیز استفاده کرد. در صورتی که پاسخ مناسبی پس از مصرف این داروها ایجاد نشود، تزریق موضعی استروئید‌ها پیشنهاد می‌شود. این داروها می‌توانند باعث تخفیف درد و التهاب برای یک دوره چند ماهه شوند.
ورزش: درصورتی که آرتروز مچ دست، باعث کاهش دامنه حرکت شده باشد، می‌توان از برخی از ورزش‌های خاص، برای کمک به بهبود وضعیت حرکات مفصل، استفاده کرد.
اصلاح سبک زندگی: یک راه درمان ساییدگی مچ دست تغییر در عادت‌ها است. رعایت برخی نکات کوچک مانند کمپرس‌های گرم و سرد، استفاده از مچ‌بندهای طبی و استفاده از ابزارهایی که مخصوص بیماران مبتلا به آرتروز ساخته شده‌اند، به کاهش درد و ناراحتی ناشی از این بیماری کمک می‌کند.
تغذیه: رژیم غذایی سالم، شامل میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل و کاهش مصرف شکر، به بهبود آرتروز کمک می‌کند. همچنین مصرف مواد غذایی حاوی فلاونوئید فراوان، می‌تواند باعث ترمیم غضروف مچ دست شود.
جراحی: در صورتی که روش‌های بالا باعث بهبود وضعیت فرد نشود، عمل آرتروز مچ دست پیشنهاد می‌شود. روش‌های جراحی که برای درمان این مشکل انجام می‌شود، شامل فیوژن کردن یا متصل کردن استخوان‌های مچ دست بهم دیگر یا بازسازی مفصل است. جراحی فیوژن استخوان‌ها باعث محدودیت در حرکت مفصل شده، اما درد و سفتی ناشی از آرتروز را کاهش می‌دهد. بازسازی مفصل، با استفاده از بافت سایر نقاط بدن، برای جایگزینی غضروف مفصلی تخریب شده، انجام می‌شود.
سحن آخر
آرتروز مچ دست در اثر از بین رفتن غضروف در این ناحیه ایجاد می‌شود و از علائم آن می‌توان به درد، ضعیف شدن مچ، ناتوانی در گرفتن اشیاء و … اشاره کرد. علت ابتلا به این بیماری می‌تواند حوادث، بالا رفتن سن، سوابق خانوادگی و … باشد و تشخیص آن از طریق گرفتن شرح حال و استفاده از تصویربرداری است. راه درمان سائیدگی مچ دست از تغییر تغذیه، انجام ورزش‌های اصلاحی و … تا جراحی را در بر می‌گیرد که بنا به تشخیص پزشک پیشنهاد خواهد شد.
بدون دیدگاه