راهنمای جامع طراحی و ساخت ارتز بیماران انحراف ستون فقرات
مقدمه
انحرافات ستون فقرات یکی از مشکلات شایع اسکلتی است که می‌تواند بر وضعیت بدنی، عملکرد حرکتی و سلامت عمومی تأثیر بگذارد. ساخت ارتز بیماران انحراف ستون فقرات برخی از این انحرافات، مانند اسکولیوز، کیفوز و لوردوز، در صورت عدم درمان می‌توانند شدیدتر شده و مشکلات جدی‌تری مانند دردهای مزمن، اختلال در عملکرد قلب و ریه‌ها و کاهش کیفیت زندگی ایجاد کنند.
یکی از مؤثرترین راهکارهای غیرجراحی برای مدیریت این ناهنجاری‌ها، استفاده از ارتزهای ستون فقرات است. این ارتزها با کنترل رشد غیرطبیعی، جلوگیری از پیشرفت انحرافات و اصلاح تدریجی ساختار ستون فقرات، نقش کلیدی در درمان این بیماران دارند. در این مقاله، به بررسی فرآیند طراحی و ساخت ارتزهای مخصوص بیماران دچار انحرافات ستون فقرات، انواع آن‌ها و مزایا و چالش‌های استفاده از این ابزارهای کمکی خواهیم پرداخت.
انحرافات ستون فقرات چیست؟
۱. تعریف ناهنجاری‌های ستون فقرات
انحرافات ستون فقرات به هرگونه تغییر غیرطبیعی در شکل و راستای طبیعی مهره‌ها گفته می‌شود. ستون فقرات سالم دارای انحنای طبیعی در ناحیه گردن، پشت و کمر است که به توزیع فشارهای وارده به بدن کمک می‌کند. اما در برخی موارد، این انحنا بیش از حد افزایش یا کاهش یافته یا از مسیر طبیعی خود خارج می‌شود.
۲. انواع انحرافات ستون فقرات
- اسکولیوز: انحراف جانبی ستون فقرات که معمولاً به شکل “S” یا “C” دیده می‌شود.
- کیفوز: افزایش بیش از حد انحنای پشت که باعث ایجاد قوز در ناحیه توراسیک (پشتی) می‌شود.
- لوردوز: افزایش گودی کمر که باعث فشار غیرطبیعی بر ستون فقرات کمری و لگن می‌شود.
علل بروز انحرافات ستون فقرات
۱. عوامل مادرزادی
برخی از نوزادان با ناهنجاری‌های مادرزادی در ستون فقرات متولد می‌شوند که می‌تواند منجر به انحرافات شدید در سنین بالاتر شود.
۲. سبک زندگی و عوامل محیطی
- نشستن‌های طولانی و نادرست
- حمل نامتعادل وسایل سنگین مانند کیف مدرسه
- کم‌تحرکی و ضعف عضلانی
۳. بیماری‌های عصبی-عضلانی
برخی بیماری‌ها مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی و اسپینا بیفیدا می‌توانند باعث عدم تعادل عضلانی شده و منجر به انحراف ستون فقرات شوند.
تأثیر انحرافات ستون فقرات بر سلامت بدن
- ایجاد دردهای مزمن در کمر و گردن
- محدودیت حرکتی و کاهش انعطاف‌پذیری بدن
- اختلال در عملکرد قلب و ریه‌ها در موارد شدید اسکولیوز
- کاهش اعتمادبه‌نفس و مشکلات روانی ناشی از بدشکلی بدن
نقش ارتزها در اصلاح و کنترل انحرافات ستون فقرات
ارتزهای ستون فقرات به عنوان ابزارهای حمایتی و اصلاحی طراحی شده‌اند تا بتوانند از پیشرفت ناهنجاری جلوگیری کرده و در برخی موارد، به اصلاح تدریجی آن کمک کنند.
مزایای ارتزهای ستون فقرات:
✅ جلوگیری از پیشرفت انحرافات در کودکان و نوجوانان
✅ کاهش درد و افزایش کیفیت زندگی
✅ بهبود وضعیت بدن و کاهش فشارهای غیرطبیعی بر ستون فقرات
✅ جلوگیری از نیاز به جراحی در برخی موارد
انواع ارتزهای مورد استفاده در بیماران انحرافات ستون فقرات
۱. ارتزهای مخصوص اسکولیوز
- بریس بوستون (Boston Brace): رایج‌ترین ارتز برای درمان اسکولیوز در کودکان و نوجوانان.
- بریس میلواکی (Milwaukee Brace): برای درمان موارد شدید اسکولیوز.
- بریس شنو (Chêneau Brace): طراحی سفارشی برای کنترل دقیق‌تر انحراف.
۲. ارتزهای مخصوص کیفوز و لوردوز
- بریس TLSO: برای درمان کیفوز و اسکولیوز خفیف تا متوسط.
- بریس CPO: برای اصلاح کیفوز شدید و تثبیت مهره‌های گردنی.
- بریس لوردوزی: برای درمان گودی بیش از حد کمر.
مراحل طراحی و ساخت ارتز برای بیماران انحرافات ستون فقرات
۱. ارزیابی دقیق بیمار
متخصص ارتوپدی میزان انحراف ستون فقرات، زاویه انحنا (Cobb Angle)، میزان پیشرفت بیماری و تأثیر آن بر عملکرد بیمار را بررسی می‌کند.
۲. قالب‌گیری و اسکن سه‌بعدی
برای ساخت ارتز دقیق و سفارشی، از تکنولوژی اسکن سه‌بعدی استفاده می‌شود که نسبت به قالب‌گیری سنتی، دقت بیشتری دارد.
۳. انتخاب مواد مناسب
ارتزهای ستون فقرات از پلی‌پروپیلن، فیبر کربن و پلاستیک‌های مخصوص پزشکی ساخته می‌شوند تا هم سبک باشند و هم استحکام کافی داشته باشند.
۴. ساخت و تنظیم ارتز
ارتز بر اساس طراحی انجام‌شده ساخته می‌شود و پس از آزمایش روی بیمار، تنظیمات لازم برای راحتی بیشتر و اصلاح بهتر ستون فقرات انجام می‌شود.
۵. آموزش بیمار و پیگیری‌های دوره‌ای
بیمار باید چگونگی استفاده صحیح از ارتز، مدت زمان استفاده روزانه و تمرینات مکمل را بیاموزد. همچنین بررسی‌های دوره‌ای برای تنظیم مجدد ارتز ضروری است.
جدیدترین فناوری‌ها در طراحی و ساخت ارتزهای ستون فقرات
۱. استفاده از چاپ سه‌بعدی
چاپ سه‌بعدی امکان ساخت ارتزهای سبک، دقیق و متناسب با بدن هر بیمار را فراهم کرده است.
۲. ارتزهای هوشمند با حسگرهای اصلاحی
این ارتزها به کمک حسگرهای فشار و سیستم‌های کنترلی پیشرفته، میزان اصلاح را تنظیم می‌کنند.
۳. مواد فوق سبک و مقاوم
ارتزهای جدید از مواد کامپوزیتی و فیبر کربن ساخته می‌شوند که هم مقاومت بالایی دارند و هم باعث کاهش وزن ارتز می‌شوند.
دکترارتو: مرکز تخصصی طراحی و ساخت ارتزهای ستون فقرات
دکترارتو یکی از مراکز تخصصی در زمینه طراحی و تولید ارتزهای سفارشی برای بیماران انحرافات ستون فقرات است. این مجموعه با استفاده از اسکن سه‌بعدی، مواد پیشرفته و روش‌های مدرن قالب‌گیری، ارتزهایی سبک، مقاوم و کاملاً متناسب با نیاز بیماران ارائه می‌دهد. اگر به دنبال یک ارتز استاندارد و سفارشی برای بهبود وضعیت ستون فقرات هستید، دکترارتو می‌تواند بهترین انتخاب باشد.