پروتز پا یک پای مصنوعی است که برای جایگزینی عملکرد و یا ظاهر زیبایی پس از قطع پا شده طراحی شده است. پروتز بالای زانو از پنج جزء اصلی تشکیل شده اند که به زانو اجازه خم شدن، انتقال وزن و ایجاد پتانسیل راه رفتن را برای فرد می دهد و شامل:
- سوکت
- سیستم های زانو
- سیستم های تعلیق
- ساق پا
- سیستم پا و مچ پا
طراحی پروتز بالای زانو بر اساس عوامل متعددی از جمله سلامت فرد، سطح فعالیت فعلی و نیازهای آینده خواهد بود. به عنوان مثال، اگر فرد نیاز به پروتز داشته باشد که بتواند وظایف سنگینی را در کار خود انجام دهد، به پروتز نیاز دارد تا بتواند وزن را روی کل استخوان ران منتقل کند. افرادی که وظایف سبک تری دارند ممکن است تحمل وزن را از طریق کنده خود کافی بدانند.
سوکت
سوکت برای افراد قطع عضو بالای زانو دارای دو طرح اساسی است:
- سوکت‌های مهار ایسکیال- معمولاً دارای یک قاب سفت و سخت با یک سوکت داخلی انعطاف‌پذیر هستند که برای قرار دادن لگن در داخل سوکت طراحی شده است. این قاب سفت و سخت ثبات را افزایش می دهد و کنترل را هنگام راه رفتن بهینه می کند.
- سوکت چهار ضلعی – یک قفسه برای نشستن لگن فراهم می کند و تماس با لگن را در لبه سوکت حفظ می کند. در مقایسه با محفظه ایسکیال، سوکت در جلو و عقب باریک تر و از نظر عرض وسیع تر است.
سیستم های زانو
سیستم های زانو برای تثبیت فرد در هنگام ایستادن با انتقال وزن از طریق پروتز طراحی شده اند. سیستم زانو همچنین باید پروتز را قادر سازد تا خم شود، مانند زانوی معمولی عمل کند و به فرد اجازه دهد به میل خود راه برود.
سیستم زانو تک محوره فقط می تواند در یک جهت خم و راست شود. این سیستم زانو باعث کاهش ثبات در هنگام ایستادن شده و فرد را ملزم به استفاده از قدرت عضلانی خود می کند.
زانوهای چند مرکزی به زانو اجازه می دهد تا در جهت های کمی متفاوت خم شود. این می تواند به افراد اجازه دهد تا روی سطوح ناهموار راه بروند و بدوند، اما به اهداف و توانایی های فرد بستگی دارد.
سیستم های تعلیق
سیستم های تعلیق برای نگه داشتن سوکت روی استامپ طراحی شده اند. طرح های مختلفی از جمله؛ یک باند سیلیشن، یک نوار لگنی با مفصل، یک آستین سیلیکونی تعلیق با مکانیزم قفل در سوکت یا یک سوکت مکش واقعی با یک دریچه. هر سیستمی معیارها و مزایا و معایب خاص خود را دارد. هنگام انتخاب یک سیستم تعلیق خاص برای پروتز، اولویت های فردی نیز در نظر گرفته می شود.
ساق پا
ساق پا را تشکیل می دهد و سوکت را به مجموعه مچ پا وصل می کند. دو طرح اصلی وجود دارد:
طراحی اسکلت درونی دارای یک پوشش فوم نرم است تا ظاهری شبیه پوست داشته باشد. این پروتز سبک وزن، به راحتی قابل تنظیم و سازگار با تکنولوژی پیشرفته در سیستم های زانو است. با این حال، پوشش فوم شکننده است و می تواند به راحتی آسیب ببیند.
طراحی اسکلت بیرونی دارای یک پوسته سفت و سخت و بادوام است که از مواد ترکیبی چند لایه ساخته شده است و پس از اتمام آن اجازه تنظیمات را نمی دهد. این طرح نسبت به اسکلت بیرونی دوام بیشتری دارد و قادر است وزن را روی کل طرح منتقل کند، بنابراین برای افرادی که برای انجام کارهای سنگین نیاز به پروتز دارند مناسب تر است.
سیستم پا و مچ پا
سیستم پا و مچ پا برای ارائه پشتیبانی در زمانی که فرد روی پروتز می ایستد حیاتی است. چندین طرح از پای مصنوعی وجود دارد که عبارتند از:
- SACH (پاشنه بالشتک جامد مچ پا) که تنها یک حرکت ایجاد می کند. از مزایای این طراحی آن است که سبک وزن، بادوام و نسبتا ارزان است.
- پای تک محوره این طراحی باعث حرکت مچ پا می شود و به پایدارتر شدن زانو کمک می کند.
- پاهای پاسخ پویا به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به پروتز اجازه می‌دهند تا از پاشنه خود بپرند و راه رفتن با آن انرژی کارآمدتری داشته باشند.
